Yeni bir araştırmaya göre; dünyanın en zengin yüzde 1’lik kısmı, en yoksul yüzde 66’lık kısmından daha fazla karbon salımına neden oluyor.
Küresel iklim eşitsizliğine ilişkin şimdiye kadar gerçekleştirilen en kapsamlı çalışma, milyarderler, milyonerler ve yılda 140 bin dolardan fazla ücret alanlar da dahil 77 milyon kişiden oluşan zengin grubun, 2019’daki tüm karbon emisyonlarının yüzde 16’sından sorumlu olduğunu gösteriyor.
Çalışma, bu grubun gezegeni yok olma noktasına kadar getirdiğini söyledi. Rapor, bu durumun savunmasız topluluklar ve iklim kriziyle mücadelede küresel çabalar açısından korkunç sonuçlar doğurduğunu belirtiyor.
İngiltere’nin prestijli gazetesi ile kâr amacı gütmeyen uluslararası yardım kuruluşu Oxfam’ın birlikte hazırladığı kapsamlı araştırmada karbon eşitsizliğinin nedenleri ve sonuçları incelendi.
KLİMALI, ÖZEL JETLİ HAYATLAR…
Rapor, en zengin yüzde 1’lik kesimin yalıtımlı, klimalı hayatlar yaşama eğiliminde olmasıyla beraber bu kesimin emisyonlarının büyük acılardan sorumlu olduğunu gösteriyor. Rapora göre; yalnızca yüzde 1’lik kesimden kaynaklanan emisyonlar önümüzdeki yıllarda 1,3 milyon insanın ölümüne neden olacak.
1990’dan 2019’a kadar olan dönemde, yüzde 1’lik birikmiş emisyonlar, geçen yılki AB’deki mısır, ABD’deki buğday, Bangladeş’teki pirinç ve Çin’deki soya fasulyesi hasatlarının silinmesine eşdeğerdi.
Araştırmaya göre; bu, yoksulluk içinde yaşayan insanlara, dışlanmış etnik topluluklara, göçmenlere ve evsizlere yansıyor. Bu grupların tasarruf, sigorta veya sosyal korumaya sahip olma olasılıkları daha düşük ve hem ekonomik hem de fiziksel olarak sel, kuraklık, sıcak hava dalgaları ve orman yangınlarına karşı daha fazla risk altındalar.
BM de aşırı hava koşullarına bağlı ölümlerin yüzde 91’inin gelişmekte olan ülkelerden kaynaklandığını söylüyor.
“GEZEGENİ YAĞMALIYORLAR”
Rapordaki çarpıcı bir diğer detay da ekonomik anlamda en alt sevide bulunan yüzde 99’luk kesimden birinin en zengin milyarderlerin bir yılda ürettiği kadar karbon üretmesinin yaklaşık 1.500 yıl süreceğini ortaya koyması oldu.
Oxfam’dan Chiara Liguori, “Süper zenginler gezegeni yağmalıyor, yok etme noktasına kadar kirletiyor ve en yüksek bedeli ödeyenler de bunu en az karşılayabilenler oluyor” dedi.
Daha az tartışılan ancak daha hızlı büyüyen bir sorun da ülkeler içindeki eşitsizlik olarak göze çarpıyor. Milyarderlerin ezici çoğunluğu ise hâlâ beyaz, erkek ve ABD ve Avrupa’da yaşıyor; ancak bu etkili zenginler sınıfının üyelerine dünyanın diğer bölgelerinde de giderek daha fazla rastlanıyor.
Süper yatlardan, özel jetlerden malikanelere, uzay uçuşlarından kıyamet sığınaklarına kadar yüzde 0,1’lik aşırı karbon ayak izi ise ayrıca dikkat çekiyor.
SİYASİ GÜCE DE SAHİPLER
Üstelik rapora göre bu elit kesim aynı zamanda medya kuruluşlarına ve sosyal ağlara sahip olarak, reklam ve halkla ilişkiler ajanslarını ve lobicileri işe alarak üst düzey politikacılarla kaynaşarak bir siyasi güce de sahip. Örneğin; ABD’de Kongre’nin dört üyesinden birinin fosil yakıt şirketlerinde toplam değeri 33 ila 93 milyon dolar arasında değişen hisselere sahip olduğu bildiriliyor.
Oxfam, bu noktada iklim krizinin yıkıcı etkisini yoğun bir şekilde yaşayan kesimleri desteklemek, eşitsizliği azaltmak ve yenilenebilir enerjiye geçişi finanse etmek için zenginlere yönelik yüksek servet vergileri ve fosil yakıt şirketlerine beklenmedik vergiler uygulanmasını öneriyor.
Oxfam’dan Amitabh Behar konuyla ilgili şunları söyledi: “Zenginliği vergilendirmemek; en zenginlerin bizi soymasına, gezegenimizi mahvetmesine ve demokrasiden vazgeçmesine olanak tanır. Aşırı zenginliğin vergilendirilmesi ise hem eşitsizlikle hem de iklim kriziyle mücadele etme şansımızı dönüştürüyor.”
İklim adaleti bu ay Birleşik Arap Emirlikleri’nde yapılacak BM COP28 İklim Zirvesi’nin gündeminin üst sıralarında yer alacak.
Guardian, raporu yayınlarken yüzde 1’lik kesimden isimlere yer vermese de Jeff Bezos ve Elon Musk uzay çalışmalarındaki yarışlarla uzun süre gündemde kaldılar. Ayrıca Musk Tesla, SpaceX sonrası Twitter’ı da satın alarak medyada da hakimiyet kurdu. Bezos ise milyon dolarlık süper yatı ile eleştirilerin hedefinde oldu.
Ayrıca Jeff Bezos da dahil pek çok dünyaca ünlü isim iklim krizini görüşmek için konferanslara özel jetlerle giderek neden oldukları karbon emisyonları için çevrecilerin öfkeleriyle karşılaştılar.