İsveç'in NATO üyeliği başvurusu için bekledği vize TBMM'de onaylandı. Bir yılı aşkındır devam eden NATO'ya üyelik süreci, daha önce veto yediği Türkiye adına artık sonlandı. İsveç için yapılan oylama ise Genel Kurul'da yalnızca muhalefetle iktidarı değil, Cumhur İttifakı ortaklarından "Evet" diyen AKP ve MHP ile "Hayır" oyu veren Yeniden Refah'ı da ters düşürdü. Millet İttifakı'nın eski ortakları da İsveç'in NATO'ya üyeliğine yeşil ışık noktasında ayrıldı. Türkiye'deki parlamentoda partiler İsveç için "terör" ve "NATO" için de güvenlik konusunda kutuplaşırken, Genel Kurul'dan istedikleri sonuç çıkan İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, NATO'ya katılımın kabul edilmesiyle İttifak'a tam üyeliğe bir adım daha yaklaştıklarını söyledi. TBMM'ye teşekkür eden İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayının beklendiğini belirtirken, 2022'de NATO Madrid Zirvesi'nde Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan Üçlü Muhtıra'ya dikkat çekerek, "Bu anlaşmalar devam ediyor. Bundan sonra da terörizme karşı mücadelemiz Türkiye ile yakın işbirliği halinde sürecek" mesajı verdi. Almanya ve ABD de sonuçtan memnun kaldıklarını açıklarken, gözler Macaristan'a çevrildi. Zira Başbakan Viktor Orban, Macaristan'ın Türkiye ile birlikte hareket edeceğini duyurmuştu. Türkiye'den vizeyi alan İsveç, NATO üyesi olmak için artık önündeki tek sürece; şubat ayında açılacak Macaristan meclisindeki oylamaya kilitlendi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda İsveç'in Kuzey Atlantik Antlaşması'na (NATO) Katılımına İlişkin Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi üzerindeki görüşmeler tamamlandı.
Görüşmelerin sonunda teklif, oylamaya katılan 346 milletvekilinden 287'sinin oyuyla kabul edilerek yasalaştı. 55 milletvekili teklife "ret" oyu verirken, 4 milletvekili "çekimser" oy kullandı.
Böylelikle İsveç'in NATO üyelik başvurusunun Türkiye onay süreci sona erdi. Cumhur İttifakı bölündü, eski ortaklar ayrıştı
Genel Kurul'da 346 oy kullanılırken, AKP, CHP, MHP, Gelecek ve DEVA "Evet" oyu verdi. İYİ Parti, DEM, TİP, Saadet ve Yeniden Refah Partisi (YSP) "Hayır" oyu verdi. Kurul'da 287 'Evet' oyu verilirken, 55 "Ret" oyu kullanıldı.
Cumhur İttifakı ortakları AKP ve 6 ay önce "Kandil Dağı neyse Stockholm aynısıdır" diyen Devlet Bahçeli'nin liderliğindeki MHP'nin bugün verdiği "Evet" oyununa karşılık ittifakın bir diğer ortağı Yeniden Refah Partisi 'Hayır' demiş oldu. İttifaka eleştirileriyle son dönemde gündeme gelen Yeniden Refah, NATO meselesinde de ortaklarıyla ayrı düşerek aynı oyu vermemiş oldu. Yeniden Refah'ın daha önce de İsveç meselesinde "terör" nedeniyle mesafeli durduğuna dair açıklamaları olmuştu.
Mayıs seçimleri için Millet İttifakı'nda birleşen CHP, Gelecek ve DEVA ile İYİ Parti ve Saadet de İsveç'in NATO üyeliğinde ayrı düşmüş oldu. Eski ittifakın üç ortağı İsveç'e yeşil ışık yakarken, iki partiden onay çıkmadı.
İsveç'ten Macaristan'ın davetine ret: Müzakere edilecek bir şey yok
İsveç'in NATO üyeliğinin tamamlanması için önündeki tek süreç ise Macaristan'ın onayı.Macaristan'da parlamentonun şubat ayında açılacağı ve oylamanın yapılacağı bekleniyor. Macaristan Başbakanı Viktor Orban, daha önce Türkiye ile birlikte hareket edeceğini duyurmuştu.
İsveç'in NATO'ya üyeliğinin, Macar parlamentosunda 2023’ün sonbaharında görüşülmesi bekleniyordu ancak İsveç'te bazı milletvekillerinin Budapeşte yönetimine ilişkin ifadeleri, taraflar arasında gerginliğe yol açmış, bu nedenle süreç uzamıştı.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban
TBMM Genel Kurul görüşmeleri sürerken İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, basına yaptığı açıklamada, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın teklifiyle ilgili "Bu noktada müzakere etmek için bir neden görmüyorum. Elbette umduğumuz şey Macaristan'ın, üyeliği mümkün olan en kısa sürede onaylamasıdır" dedi.
Orban'ın, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson'a NATO üyeliği konusunda görüşmeye davet için gönderdiği mektupta, İsveç ile Macaristan arasında güçlü bir karşılıklı güven olması gerektiğini vurguladığı öne sürüldü.
İsveç'ten ilk açıklama: NATO'ya tam üye olmaya bir adım daha yaklaştık
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, ülkesinin NATO'ya katılımına ilişkin kanun teklifinin TBMM Genel Kurulunda kabul edilmesinin ardından İttifak'a tam üyeliğe bir adım daha yaklaştıklarını bildirdi.
Kristersson, X sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Bugün NATO'ya tam üye olmaya bir adım daha yaklaştık. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun, İsveç'in NATO'ya katılımı oylaması olumlu sonuçlandı" ifadesini kullandı.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, ülkesinin NATO'ya katılımına ilişkin kanun teklifinin kabul edilmesine yönelik, "Bundan sonra da terörizme karşı mücadelemiz Türkiye ile yakın işbirliği halinde sürecek" dedi.
Dışişleri Bakanı'ndan TBMM'ye teşekkür: Türkiye ile NATO'da yakın işbirliği yapacağız
Billström, Dışişleri Bakanlığı konutu önünde düzenlediği basın toplantısında, "TBMM'ye teşekkür ediyorum. Bundan sonra da Türkiye ile NATO'da yakın işbirliği yapacağız. Uzun bir yolculuktu" diye konuştu.
Süreçte, Cumhurbaşkanı ve AKP Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının beklendiğini belirten Billström, AA muhabirinin, "NATO üyeliğiniz Türkiye ile ilişkilerinize neler katacak? sorusunu şöyle yanıtladı:
"Doğal olarak TBMM'nin onayı daha önce yaptığımız anlaşmaları değerli kıldı. 2022'de NATO Madrid Zirvesi'nde imzaladığımız Üçlü Muhtıra (Türkiye, Finlandiya ve İsveç) ve daha sonra Vilnius'ta yapılan anlaşmada uzlaşmıştık. Bu anlaşmalar devam ediyor. Bundan sonra da terörizme karşı mücadelemiz Türkiye ile yakın işbirliği halinde sürecek."
AKP: NATO içerisinde terörle mücadele konusundaki farkındalık artacak
İsveç’e NATO üyeliği yolunu açan protokolle ilgili kanun teklifinin görüşmelerinde konuşan TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı ve AKP Ankara Milletvekili Fuat Oktay, NATO'nun güçlü ve etkin caydırıcılığa sahip kalmasının Türkiye'nin siyasi ve askeri öncelikleri arasında olduğunu belirterek, "Bu çerçevede, NATO'nun genişlemesini hem ittifakın gücünü ve caydırıcılığını artıracağı hem de ülkemizin de faydalanacağı bir güvenlik ve istikrar alanı oluşturduğu için desteklemekteyiz" ifadelerini kullandı.
Oktay, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliği sürecindeki kararlı yaklaşımı sayesinde NATO içerisinde terörle mücadele konusundaki farkındalığın da arttığını dile getirdi.
"MHP Grubu olarak ilgili protokolün onaylanmasına katkı sağlayacağız"
MHP Erzurum Milletvekili Kamil Aydın da İsveç'in NATO üyeliği konusunda Türkiye'nin endişe, beklenti ve taleplerinin Dışişleri Bakanlığınca yürütülen çalışmalar kapsamında en yetkili ağızlardan dile getirildiğini söyledi. Üçlü Madrid mutabakatında ve Vilnius'taki görüşmelerde kayıt altına alınan hususların taraflarca dikkate alınıp uygulama sürecinin başlatıldığını aktaran Aydın, "Gerek bu konuyla ilgili aralık ayı sonunda yapılan komisyon toplantısında Dışişleri Bakan Yardımcımızın açıklamalarından ve gerekse tarafların resmi açıklamalarından, iki ülke arasında özellikle Türkiye'nin beklenti ve talepleri karşılık bulmaya devam etmektedir. Diğer bir ifadeyle, terörle mücadele ve kutsal değerlerimize yönelik hakaretlerle ilgili kanuni ve anayasal değişiklikler yapılmıştır, yapılmaya devam etmektedir" ifadelerini kullandı.
Saadet-Gelecek- İYİ Parti: Ne tür oyunların kurulduğu gerçeğini ortaya çıkaralım
Saadet- Gelecek Grubu Başkanvekili İsa Mesih Şahin Genel Kurul'da yaptığı konuşmada, "Türkiye’nin önümüzdeki dönemde bölgede ve uluslararası arenada yalnızlaşmaması ve dışlanmaması adına Gelecek Partisi olarak İsveç'in NATO üyeliğine karşı çıkmadığımızı beyan etmek istiyorum" dedi.
Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Kaya ise, "Kapalı kapılar ardında verilen sözlere… Komisyonda oturan arkadaşlarımızın samimiyetinden şüphe etmiyorum ancak şunu net olarak söyleyeyim, bu komisyona verilen sözlerin hiçbir anlamı yoktur, burada irade bu millettedir, milletin vekillerindedir; 'hayır' diyerek gücümüzü gösterelim. İsveç’in NATO üyeliğine karşı durarak aslında ne tür oyunların kurulduğu gerçeğini ortaya çıkaralım diyorum. Saadet Partisi olarak kararımızın 'hayır' olacağını buradan ifade ederim" diye konuştu.
İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu da, "Türkiye, NATO ve İsveç arasında hazırlanmış olan mutabakat metni de geleceğe yönelik bir temenniler manzumesinden ibarettir" diyerek 'Hayır' oyu kullanacaklarını söyledi.
CHP: NATO'nun caydırıcı gücünü önemsiyoruz
CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı oylama öncesi Genel Kurul'da yaptığı konuşmada şunları söyledi:
"Biz güvenliği sadece askeri değil aynı zamanda siyasi bir mesele olarak görüyoruz. Siyasi yönden bakıldığında CHP'nin tutumu son derece açıktır. Demokratik ilkeleri esas alan, hukukun üstünlüğünü denetleyen bir sistemin doğruluğuna inanıyoruz. Gerginliklerin silahlı yoluyla değil, diplomatik müzakereler yoluyla çözülmesi gerektiğine inanıyoruz. Nükleer silahlardan arınmış bir güvenlik konseptini her platformda destekliyoruz. Barış istikrar ortamını bozan her türlü tehdide karşı NATO'nun caydırıcı gücünü önemsiyoruz. NATO'nun yeni üyelerinin katılımıyla genişlemesini destekliyoruz. Bu nedenle de bugün oylamada CHP olarak İsveç'in NATO'ya katılımına 'evet' diyeceğiz."
Demokrat Parti: İsveç PKK sevicidir, İsveç Kandilcidir
Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Cemal Enginyurt, ise "İsveç PKK sevicidir, İsveç Kandilcidir. İsveç FETÖ'cüleri destekler, PKK’lılara parasal yardım yapar. Bunu Cumhurbaşkanımız söyledi. Ben de onu destekliyor ve 'hayır' diyorum" dedi.
TİP-EMEP: Biz, NATO'nun kendisine karşıyız
TİP Genel Başkanı Erkan Baş, "Biz, NATO'nun kendisine karşıyız, Türkiye'nin NATO üyeliğine karşı, NATO'nun genişlemesine de karşıyız" dedi.
Emek Partisi Genel Başkanı İskender Bayhan da "Türkiye'deki bütün NATO üsleri kapatılmalıdır. Türkiye NATO'dan çıkmalıdır" ifadelerini kullandı.
ABD'den tebrik
TBMM Genel Kurulu’nda İsveç’in NATO’ya katılımı için yapılan oylama ardından ABD Büyükelçisi Jeff Flake yazılı açıklama yaptı.
Büyükelçi Flake, İsveç’in NATO’ya katılımının önemini vurguladığı açıklamada, “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin bugün aldığı İsveç’in NATO’ya katılımını onaylama kararını büyük bir takdirle karşılıyorum. İsveç’in NATO’ya katılımı, bugün her zamankinden daha önemli olan İttifak’ın güçlendirilmesi yönünde atılmış kritik öneme sahip bir karardır. Türkiye’nin NATO İttifakı’na olan bağlılığı sarsılmaz ortaklığımızı açıkça ortaya koymaktadır. Türk halkına ve Türkiye Cumhuriyeti hükümetine teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
ABD Ankara Büyükelçisi Jeff Flake
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise, "Türk Parlamentosunun İsveç'in NATO'ya giriş başvurusunu onaylayan oylamasını memnuniyetle karşılıyoruz" açıklamasını yaptı.
Sullivan, açıklamasında, "Türk Parlamentosunun İsveç'in NATO'ya giriş başvurusunu onaylayan oylamasını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu, Başkan Biden için önemli bir öncelikti." ifadelerini kullandı.
Jake Sullivan, İsveç'in güçlü ve kapasitesi yüksek bir savunma ortağı olarak katılımıyla NATO'nun daha güçlü hale geleceğini, İttifak'ın daha güvenli olacağını ifade etti.
Almanya da memnun
Almanya'nın, TBMM’de İsveç’in NATO’ya katılımına ilişkin kanun teklifinin kabul edilmesinden memnuniyet duyduğu bildirildi.
Başbakan Olaf Scholz, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, TBMM'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylama kararının önemli ve doğru olduğunu vurgulayarak, "Bu karar ittifakımızı güçlendirmektedir. İsveç'in çok yakında Atlantik İttifakına resmen katılabileceğini umuyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit yaptığı yazılı açıklamada, Alman hükümetinin Türk parlamentosunun İsveç'in NATO üyeliğini onaylama kararını memnuniyetle karşıladığını belirterek, “Bu önemli ve doğru bir karardır” ifadesini kullandı.
Hebestreit, Finlandiya'nın katılımı gibi, İsveç'in yaklaşan katılımının da NATO ittifakını bir bütün olarak daha da güçlendireceğini aktardı.
Bu katılımların Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşa doğrudan bir tepki olduğunu belirten Hebestreit, Alman hükümetinin (İsveç’in) katılım sürecinin hızlı bir şekilde tamamlanabilmesini umduğunu kaydetti.
Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da TBMM'nin bugün önemli bir adım atarak İsveç'in NATO'ya katılımının önünü açtığı belirtildi.
Açıklamada, "İsveç NATO'yu daha güçlü kılacaktır. İsveçli dostlarımızı İttifakta ağırlayabilmemiz için Macaristan'ın kalan adımları tamamlamasının tam zamanıdır" ifadelerine yer verildi.