Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarında 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle Güney Afrika Cumhuriyeti tarafından açılan davadaki ihtiyati tedbir talebine ilişkin kararını açıkladı. Divan, İsrail'den Gazze Şeridi'ndeki ölüm ve hasarı kontrol altına almaya çalışmasını talep etti ancak ateşkes emri vermekten kaçındı.
Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'e, "soykırımı önleme" emri verdi. Yargıç Joan Donoghue, mahkemenin İsrail'in soykırım sözleşmesi kapsamındaki tüm eylemleri önlemek için "gücü dahilindeki tüm önlemleri alması" gerektiğine karar verdiğini söyledi.
İsrail'in "derhal yürürlüğe girecek şekilde" kuvvetlerinin sözleşme kapsamındaki eylemlerden hiçbirini gerçekleştirmemesini sağlaması gerektiğini söyledi.
Ayrıca Gazze'deki insani durumun iyileştirilmesi için de acil tedbirler alması gerektiğini söyledi.
"Davanın açılması için yeterli ihtilaf kanıtı var"
Oturum Başkanı Yargıç Joan Donoghue kararı açıklamadan önceki konuşmasında Divan'ın davada acil durum önlemleri konusunda karar verme yetkisine sahip olduğunu ve davanın görülmesi için yeterli ihtilaf kanıtı bulunduğunu; mahkemenin davayı düşürmeyeceğini açıkladı. Öte yandan Yargıç Donoghue, İsrail'e yönelik bazı iddiaların Soykırım Sözleşmesi hükümleri kapsamına girdiğini söyledi.
Yargıç Donoghue, mahkemenin İsrail tarafından yürütülen askeri operasyonun çok sayıda ölüm ve yaralanmanın yanı sıra evlerin büyük ölçüde yıkılmasına, nüfusun büyük çoğunluğunun zorla yerinden edilmesine ve sivil altyapının büyük zarar görmesine neden olduğunu belirttiğini söyledi.
Donoghue, "Mahkeme acil bir durum olduğu tespitinde bulunmuştur ve telafisi mümkün olmayan sonuçların gerçekleşmesini engelleme niyetindedir. Mahkeme, talep edilen hakların ve ihtiyati tedbirlerin bir kısmının uygulanmasının gerekliliğine işaret etmektedir" dedi.
Ateşkes emri yok
Uluslararası Adalet Divanı, Gazze’deki felaket boyutundaki insani durumun, tedbir kararı vermesini gerektirecek düzeyde “acil tehlike” teşkil ettiğine işaret etti.
Divan, İsrail'in Gazze Şeridi'nde soykırım eylemlerini önlemek için tedbirler almasını ve bir ay içinde bu önlemlerle ilgili rapor vermesini istedi. İsrail'in Gazze Şeridi'nde soykırım kışkırtıcılığını engellemesi ve cezalandırması gerektiğine işaret eden mahkeme, bölgeye insani yardım girişine izin vermesi gerektiğine hükmetti.
Divan, İsrail'i Filistinlilere yönelik eylemlerden kaçınmak konusunda önlem almaya çağırdı ancak İsrail'in askeri operasyonlara son vermesi yönünde bir hükme varmadı.
Filistin Dışişleri'nden ilk tepki
Filistin Dışişleri Bakanlığı'ndan Divan'ın kararına ilk tepki geldi. Bakanlık yaptığı açıklamada, UAD'nin kararlarını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, bu kararları hiçbir devletin hukukun üstünde olmadığına dair "önemli bir hatırlatma" olarak nitelendirdi.
Güney Afrika'dan ilk tepki
Güney Afrika hükümeti, Divan'ın kararını uluslararası hukukun üstünlüğü adına "kesin bir zafer" olarak nitelendirdi. Divan'a hızlı kararından dolayı teşekkür eden hükümet, geçici tedbirleri memnuniyetle karşıladığını ve İsrail'in mahkeme kararlarının uygulanmasını engelleyecek hareketlerde bulunmayacağını umduğunu açıkladı.
Hükümet ayrıca kararın Filistin halkı için adalet arayışında önemli bir dönüm noktası olduğunu belirtti.
Güney Afrika'nın Gazze'deki Filistinlilerin haklarını korumak için küresel kurumlar bünyesinde hareket etmeye devam edeceğini de sözlerine ekledi.
Güney Afrika, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonuyla 1948’de imzalanan BM Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle 29 Aralık’ta Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmuştu. Dava, talep edilen ihtiyati tedbir kararları yönünden 11-12 Ocak'ta görülmüştü.
Hamas'tan ilk açıklama
Hamas'ın üst düzey yetkililerinden Sami Ebu Zuhri mahkemenin kararını İsrail'in izole edilmesine ve Gazze'de işlediği suçların ifşa edilmesine katkıda bulunan önemli bir gelişme olarak nitelendirdi.
Reuters'a konuşan Ebu Zuhri, "İşgali mahkeme kararlarını uygulamaya zorlamaya çağırıyoruz" dedi.
Netanyahu'dan ilk açıklama
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, "Uluslararası hukuka bağlı kalarak kendimizi ve vatandaşlarımızı savunmaya devam edeceğiz" ifadeleriyle karara ilişkin ilk açıklamasını yaptı. Netanyahu ayrıca İsrail'in "eşi benzeri olmayan adil bir savaş verdiğini" söyledi.