Uzmanlar dikkat dağınıklığının konsantrasyonun en büyük düşmanı olduğunu söylüyor.
Kalifornia Üniversitesi'nde yapılan bir çalışma, 2004'te çalışanların dikkatlerini yeni bir şeye çevirmeden önce bir göreve harcadıkları ortalama sürenin 150 saniye olduğunu; 2012'de bunun yarıya indiğini ve beş yıl sonra sadece 47 saniyeye düştüğünü gösterdi.
Nisan ayında yayınlanan bir makaleye göre, konsantre olma zorluğu artık Amerikan Psikiyatri Birliği'nin tanı kılavuzunda listelenen en yaygın semptomlardan biri.
"Indistractable: How to Control Your Attention and Choose Your Life" kitabının yazarı Nir Eyal, "Değişen şey, dikkat dağıtıcı bir şey arıyorsanız, onu bulmanın her zamankinden daha kolay olması." diyor.
Eyal, kolayca dikkatin dağılmasının çoğunlukla can sıkıntısı, yalnızlık, yorgunluk, belirsizlik, kaygı gibi rahatsızlık hislerinden kaynaklandığını söylerken telefonla oynamak, bir şeyler atıştırmak veya içmek için yaptığımız şeyi bölmek sadece o anki odaklanmamızı engellemekle kalmıyor, aynı zamanda aynı şeyi tekrar tekrar yapma olasılığımızı artıran kötü alışkanlıklar da oluşturuyor.
Peki bu durumu nasıl aşabilirsiniz? İşte modern hayatın konsantrasyonumuzu nasıl bozduğu hakkında farkındalık yaratacak dört durum...
TELEFONDA ÇOK FAZLA ZAMAN GEÇİRMEK
Dikkatin dağılması söz konusu olduğunda, akıllı telefonlar her zamankinden daha fazla fırsat sunuyor, her kaydırma, beğenme ve uyarı bize beynin ödül ve zevk nörotransmitteri olan dopamini artırarak bizi daha fazlasını aramaya itiyor. Zamanla her kaydırmayla salınan dopamin miktarı azalıyor, aynı etkileri elde etmek için daha fazla kullanım gerekiyor, hem ruh halimiz hem de odaklanma yeteneğimiz azalıyor.
Dialogues in Clinical Neuroscience'da yayınlanan 2020 tarihli bir makale, yoğun teknoloji kullanımı ile dikkat sorunları arasındaki bağlantının "tekrarlayan dikkat değişimlerine ve çoklu göreve atfedilebileceği ve bunun da yönetici işlevleri bozabileceği sonucuna vardı.
YETERİNCE UYUYAMAMAK
Uyku eksikliği diyabet, felç, kalp hastalığı ve zayıf ruh sağlığı riskinin artmasıyla ilişkilendirilirken odaklanma eksikliği de listedeki bir diğer konudur. Communications Biology'de yayınlanan büyük bir çalışma, gecede altı saatten az uyuyanların beynin bilgiyi saklama ve görevleri tamamlama yeteneğini değerlendiren bilişsel testlerde daha kötü performans gösterdiğini gösterdi.
Oxford Üniversitesi Uyku ve Sirkadiyen Sinir Bilimleri Enstitüsü'nün klinik direktörü Profesör Colin Espie, "Yeterli uyku almadığımızda odaklanma ve konsantre olma yeteneğimiz ve hafıza açısından işlev görme yeteneğimiz çok ciddi şekilde bozulur. Ne kadar uykusuz kalırsanız, o kadar çok hata yaparsınız ve o kadar çok şeyi kaçırırsınız." diyor.
ŞEKER VE TUZ TÜKETİMİ
Şeker, tuz ve yağ oranı yüksek işlenmiş gıdalar aşırı yemenizi teşvik etmek için üretilir ve sürekli atıştırmalık arayışı sizi elinizdeki işten uzaklaştırıp odaklanmanızı daha da engeller. Başka çalışmalar da aşırı glikoz tüketimini uzun vadeli hafıza ve bilişsel eksikliklerle ilişkilendiriyor.
Weill Cornell Medicine'dan Profesör Shahrad Taheri, "Bazı yiyecekler iltihaplı bir tepkiye yol açar ve iltihap beyin hücrelerimizin nasıl işlediğini etkiler, bu da odaklanma ve dikkatin azalmasına neden olur." diyor.
Yüksek tuzlu yiyecekler ayrıca hem iltihaplanmaya (odaklanma ve kısa süreli hafızanın bozulması) neden olan elektrolit dengesizliğini tetikleyerek hem de zihinsel işlem hızını ve yönetici işlevi (planlama, zaman yönetimi ve organizasyon) yavaşlatan yüksek tansiyon gibi durumların olasılığını artırarak sorunlara yol açabilir.
EGZERSİZ YAPMAMAK
Fiziksel egzersizin, bilişsel sağlığın belirli alanlarında, özellikle yönetici işlev, dikkat süresi ve bilgi işleme hızı ve hafıza üzerinde olumlu etkileri olan bir protein olan beyin kaynaklı nörotrofik faktörde (BDNF) anında artışa neden olduğu biliniyor.
2020'de yayınlanan bir UCL araştırması, herhangi bir tür yoğun fiziksel aktivitenin beyne kan akışını teşvik ettiğini, çalışmadan önce sadece 20 dakikalık egzersizin odaklanmayı keskinleştirebildiğini gösterdi. Translational Sports Medicine'de yayınlanan bir araştırma ise 30 dakikalık bir aerobik egzersiz seansının dikkati ve konsantrasyonu iki saate kadar artırabileceğini ortaya koydu.