Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) Dönem Başkanı Malta'nın Dışişleri, Avrupa İşleri ve Ticaret Bakanı Ian Borg, dün yaptığı bir açıklamayla 57 katılımcı devlete, yeni bir AGİT liderinin atanması konusunda uzlaşma sağlanamaması nedeniyle örgütün kesintisiz işleyişini sağlamak üzere harekete geçtiğini bildirdi. Türkiye ve Yunanistan, genel sekreterlik ve Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi Direktörlüğü için ortak adaylar belirlemişti.
Bakan Borg; AGİT'in operasyonel bütünlüğünü ve devamlılığını sağlamak amacıyla yürütme faaliyetlerinden ve devam eden AGİT faaliyetlerinin koordinasyonundan sorumlu olarak AGİT Çatışmaları Önleme Merkezi Direktörü ve AGİT Sekretaryası Başkan Yardımcısı Catherine Fearon'u AGİT Genel Sekreteri'nin asli görevlerini geçici olarak üstlenmek üzere yetkilendirdiğini açıkladı.
Atama, yeni bir Genel Sekreter atanıncaya kadar yürürlükte kalacak.
Fearon'un yanı sıra Dr. Tea Jaliashvili, AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi'nin (ODIHR) Birinci Direktör Yardımcısı sıfatıyla yeni bir Direktör atanana kadar ofisin görevlerinin kesintisiz olarak yerine getirilmesini sağlamakla görevlendirildi. AGİT Ulusal Azınlıklar Yüksek Komiserliği (HCNM) Ofisi Direktörü olarak Büyükelçi Marek Szczygieł; AGİT Medya Özgürlüğü Temsilcisi (RFoM) Ofisi Direktörü olarak da Philippe Tremblay atandı.
Bakan Borg, Malta AGİT Dönem Başkanlığı'nın "çok taraflılığın temel değerlerini koruyan ve işlevsel ve etkili bir AGİT sağlayan bir çözüm bulma konusundaki kararlılığını sürdürdüğünü" ifade etti.
13 aday yarışıyordu: Türkiye ve Yunanistan'dan ortak aday
Daha önce adlarının açıklanmaması koşuluyla konuşan AGİT diplomatlarının aktardığına göre; 13 aday, hükûmetleri tarafından AGİT'in üst düzey liderlik pozisyonları için resmen aday gösterilmişti. Dönem başkanı Malta, adayları, 3 Haziran'da bir iç yazıyla tüm AGİT daimi misyonlarına duyurdu.
Norveç, Jan Braathu'yu; Arnavutluk, Igli Hasani'yi; Hollanda, Christophe Kamp'ı; Kanada, John MacGregor'u; Slovakya, Marcel Pesko'yu ve Türkiye de Feridun Sinirlioğlu'nu aday göstermişti.
2015’teki geçici hükûmette Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenen Feridun Sinirlioğlu, Türkiye ve Yunanistan'ın Genel Sekreterlik için ortak adayı olmuştu. Öte yandan Türkiye'de Yunanistan'ın AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin Direktörlüğü’ne aday gösterdiği Mania Telalian destekleyeceğini açıklamıştı.
Görev süreleri 3 Eylül'de sona erdi
AGİT Genel Sekreteri Helga Schmid, AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR) Direktörü Matteo Mecacci, AGİT Ulusal Azınlıklar Yüksek Komiseri (HCNM) Kairat Abdrakhmanov ve AGİT Medya Özgürlüğü Temsilcisi (RFoM) Teresa Ribeiro'nun görev süreleri 3 Eylül 2024 tarihinde sona erdi. Rusya, Schmid'in "Ukrayna'nın tarafını tuttuğunu" söyleyerek üst yönetimi sık sık eleştirmiş ve görev sürelerini yalnızca 9 ay uzatmaya onay vermişti.
Önceki liderlik değişimlerinin müzakere edilmesi birkaç ay sürmüştü. 2017 yılında Avusturya'nın dönem başkanlığında, çıkmazın aşılması için dışişleri bakanlarının gayrı resmi bir araya gelmesi gerekmişti.
Zorlu müzakere süreci
AGİT, üst düzey liderlerin seçimini tamamen kapalı kapılar ardında gerçekleştiriyor. Belirlenmiş bir prosedür olmadığı gibi istişareler ve adaylarla olası oturumlar veya mülakatlar düzenlemek de dahil olmak üzere, fikir birliğine varmanın yollarını bulmak AGİT'e başkanlık eden ülkeye bağlı. 57 devletli istişare sürecinde, Başkanlık bir aracı rolü oynuyor.
Hem genel sekreterlik hem de diğer üst düzey liderlik pozisyonu atamaları 57 katılımcı ülkenin uzlaşmasından sonra yapılabiliyor.
Malta Dönem Başkanlığı'nın önündeki en büyük zorluklardan biri, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı sürdürdüğü savaş ve Moskova'nın uygun görmediği adayları engelleme olasılığı karşısında yeni bir üst düzey liderlik konusunda uzlaşı sağlamak.
Bu yılki adaylar arasında AB ve Batı ya da NATO ülkelerinden gelenler çoğunlukta.
